Berg en Bosch College in Bilthoven

Het Berg en Bosch College (nieuwe naam van VSO-afdeling van Berg en Boschschool) is een school voor voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen met autisme, van vmbo t/m vwo, met vestigingen in Bilthoven en Houten. In zowel Bilthoven als Houten zijn tl/havo-combinatieklassen in de onderbouw t/m leerjaar 2, vanaf leerjaar 3 kunnen havo-leerlingen alleen in Bilthoven terecht. Wij concentreren ons hier op het havo/vwo-onderwijs, dat alleen in Bilthoven aangeboden wordt (in de bovenbouw alleen havo, met beperkingen, zie de paragraaf over de bovenbouw hieronder).

Algemene aspecten speciaal onderwijs: 

Over Berg en Bosch College in het algemeen

Omschrijving die de school van zichzelf gaf in een vacature in 2015:

Het voortgezet onderwijs aan onze inspirerende en bijzondere leerlingen omvat de leerwegen VMBO, Havo en vanaf schooljaar 2015-2016 ook een VWO afdeling. In het team heerst een sfeer die bij speciaal onderwijs past; We hebben begrip voor de eigenheid van onze leerlingen, willen hen niet alleen begeleiden naar een diploma maar zijn ook gericht op de ieders persoonlijke ontwikkeling richting zelfstandigheid. De docenten dragen door vakmanschap, veerkracht en vasthoudendheid bij aan de groei van brugklasser tot examen leerling. Daarbij ondersteunen we hen door samen de mogelijkheden te onderzoeken en hindernissen te overwinnen. Daarin zijn wij flexibel en doelgericht, we creëren een klimaat van warmte en duidelijkheid. Voor onze locatie in Bilthoven zijn wij op zoek naar proactieve, enthousiaste en ambitieuze docenten.

De locatie Bilthoven van het Berg en Bosch College ligt in het bedrijvenpark Berg en Bosch: een bosrijk terrein met gezondheidszorg- en sociaal-maatschappelijke organisaties.

Deze school is voornamelijk voor internaliserende kinderen. Er zijn bepaalde voor- en nadelen die inherent zijn aan dit speciaal onderwijs, zie daarvoor Wanneer speciaal en wanneer regulier VO? Welk type school?

Over de havo/vwo brugklas die startte in 2015

De havo/vwo-afdeling van het Berg en Bosch College heeft in onze preventiepiramide niveau 2.2b Speciale school met eigen docenten, vooral vmbo. Tot augustus 2015 was er alleen een havo-bovenbouw (leerjaren 4 en 5). Uit de VSO-schoolgids destijds: Met ingang van schooljaar 2015 -2016 start de Berg en Boschschool met een VWO afdeling voor leerlingen met ASS. In eerste instantie zal het gaan om één brugklas Havo/VWO, waar we maximaal 10 leerlingen kunnen plaatsen. 

De eerste havo/vwo-brugklas werd als volgt georganiseerd:
  • Er wordt lesgegeven uit havo/vwo-boeken.
  • De hele klas krijgt les op hetzelfde niveau, het is de bedoeling dat na het 2e of 3e leerjaar onderscheid gemaakt wordt tussen havo- en vwo-leerlingen.
  • Voor toetsen krijgen de leerlingen 2 cijfers: een cijfer op havo-niveau en een cijfer op vwo-niveau. Het havo-cijfer telt 2x en het vwo-cijfer 1x.
  • Wat betreft de talen wordt er alleen Nederlands en Engels gegeven, geen Frans, Duits of andere taal. (Voor het vwo-eindexamen is een tweede vreemde taal verplicht, maar een ontheffing is in bepaalde gevallen mogelijk.)
  • Er is geen practicumlokaal voor biologie / natuurkunde / scheikunde; er worden geen experimenten gedaan.
  • Lichamelijke opvoeding (gymnastiek) doen ze samen met een andere klas.
  • Het aantal verschillende docenten is beperkt doordat sommige docenten meerdere vakken geven in deze klas. Daardoor hoeven de leerlingen ook naar minder verschillende lokalen.
  • De kinderen hebben een vaste plek in de klas, die wel verschilt per lokaal vanwege verschillende indelingen van het lokaal.
  • Er zijn zoveel mogelijk blokuren: 2 lesuren achter elkaar hetzelfde vak.
  • Elke dag is even lang: 8.20 tot 14.20.
  • Als er een les uitvalt moeten de leerlingen naar het verdeellokaal om verdeeld te worden over andere klassen. 

Bovenbouw: niet alle profielen, en geen vwo

In de bovenbouw van de havo biedt het Berg en Bosch College alleen de profielen EM en NT aan (EM = Economie & Maatschappij, NT = Natuur & Technologie), mits er voldoende leerlingen zijn. Bovendien is een tweede vreemde taal meestal niet mogelijk, waardoor vwo alleen mogelijk is met een ontheffing voor de 2e vreemde taal, en niet elke leerling met autisme komt daarvoor in aanmerking. Bij de havo is een 2e vreemde taal niet verplicht, maar als je die niet hebt kun je ook niet doorstromen naar het vwo op een andere school (tenzij je op die andere school een ontheffing kunt krijgen).

Situatie van mei 2019 (zie https://bbonderwijs.nl/vwo-onderwijs ):
  • In het schooljaar 2019/2020 is er geen vwo bovenbouw, omdat er van de 9 vwo-leerlingen in de brugklas nog maar 2 over waren (deels naar havo, deels naar regulier, deels naar zorg).
  • Ze bekijken dit van jaar tot jaar, als er wel genoeg leerlingen zijn dan komt er wel een vwo bovenbouw, al is die kans klein.
  • De meeste leerlingen die in 2018/2019 in vwo 3 zaten, hebben een ontheffing voor de 2e vreemde taal. Voor een enkele leerling is zo’n ontheffing niet van toepassing, en omdat het er te weinig zijn, kunnen ze geen tweede vreemde taal aanbieden in vwo 4.
Elk jaar zal een afweging plaatsvinden:
  • Zijn er genoeg leerlingen om vwo 4, vwo 5, vwo 6 aan te kunnen bieden?  De directeur schrijft echter op de website: "De kans dat we in de toekomst wel een bovenbouw krijgen is aanwezig, maar die kans achten we niet groot."
  • In het (onwaarschijnlijke) geval dat er toch een bovenbouw vwo komt dan zijn er nog 2 vervolgvragen:
    • Zijn er genoeg leerlingen zonder ontheffing voor de 2e vreemde taal om in vwo 4-5-6 de verplichte tweede vreemde taal aan te kunnen bieden? Dat zou dan altijd Duits zijn.
    • Zijn er genoeg leerlingen om zowel het profiel EM als het profiel NT aan te kunnen bieden? Bij de havo zijn de profielen EM en NT in de praktijk vrijwel altijd beide mogelijk. Bij het vwo kiest in de praktijk 90% voor NT dus zal EM alleen mogelijk zijn als er voldoende leerlingen zijn die dat kiezen.
Vwo onderbouw (1 t/m 3) zal de komende jaren zeker blijven (er zijn begin 2019 al 10 aanmeldingen voor de brugklas van volgend schooljaar). Dus als ouders denken dat hun kind een vwo-diploma kan halen is het de moeite waard om vanaf vwo 4 over te stappen naar een reguliere school (en met dit proces al vroeg in vwo 3 te beginnen). Dat is een natuurlijk moment, omdat leerlingen in vwo 3 een profiel kiezen, waar dan in vwo 4 mee gestart wordt.

Inspectieoordeel wisselend

De onderwijsinspectie beoordeelt het vso-onderwijs op de locatie Bilthoven (waar de havo-bovenbouw en havo/vwo-klassen zijn) op dit moment als voldoende. Van de 4 kwaliteitsgebieden Onderwijsproces, Schoolklimaat, Onderwijsresultaten en Kwaliteitszorg/Ambitie scoren 3 van de 4 voldoende. Alleen Onderwijsresultaten scoort onvoldoende.

Wij adviseren ouders die zich oriënteren op deze school om het inspectieverslag door te lezen, en dan met name het gedeelte over deze locatie. Zie onderaan de Berg en Bosch pagina van de onderwijsinspectie, zoek het meest recente document met "onderzoek" in de titel.

Toezichthistorie

Het Berg en Bosch College heeft in de afgelopen jaren heel wisselende oordelen van de inspectie gekregen. Het VSO in Bilthoven is al diverse malen beoordeeld als zwak of zeer zwak (zie de tabel hiernaast en de toezichthistorie op de site van de inspectie). De afgelopen 8 jaar scoorde de school vaker onvoldoende dan voldoende. Sinds juli 2018 is het oordeel gelukkig weer voldoende, we hopen dat dat zo blijft en dat ook de onderwijsresultaten binnenkort voldoende zullen zijn.
Stichting AutiPassend Onderwijs Utrecht krijgt af en toe feedback van ouders die zich grote zorgen maken over de kwaliteit van het onderwijs aan hun kind op deze school, ondanks het voldoende oordeel. Uiteraard kan dat op elke school gebeuren, maar gezien de wisselende toezichthistorie houden wij de vinger aan de pols!

Gerelateerd: