Er zit een knik in de zorgplicht. Er is een ontsnappingsmogelijkheid om de zorgplicht te ontduiken. Als een school zegt geen plek te hebben (bijvoorbeeld de ene school kan zeggen dat de klas bij 21 leerlingen vol zit en de andere school zegt dat dit bij 25 leerlingen het geval is), dan kan een leerling worden geweigerd. 

Mag een school een leerling weigeren omdat de school vol is? 

Een school mag een leerling weigeren als de school vol is. Maar, een school moet altijd een consequent en transparant toelatingsbeleid voeren. Daarbij hoort dat het toelatingsbeleid ook voor de ouders toegankelijk is. 

Transparant toelatingsbeleid 

De school kan bijvoorbeeld in de schoolgids en/of op de website van de school een toelichting geven over het beleid. Wanneer er te veel aanmeldingen zijn, moet de school op een transparante wijze handelen. Als de school vol is, moet het voor ouders duidelijk zijn hoeveel plaatsruimte er op de school is en hoeveel aanmeldingen er zijn. Ook moet voor ouders altijd transparant zijn dat de aanmelding van hun kind op gelijke wijze is behandeld als alle andere aanmeldingen. De school kan bijvoorbeeld loting toepassen of de eerste aanmeldingen plaatsen en daarna werken met een wachtlijst. De school mag ook voorrangsregels toepassen zoals broertjes-zusjes-regelingen of voor bepaalde postcodegebieden. 

Niet toegestaan beleid 

Beleid dat leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte benadeelt ten opzichte van overige leerlingen, is niet toegestaan. Ook niet toegestaan is bijvoorbeeld beleid dat een maximum stelt aan de toelating van het aantal leerlingen dat extra ondersteuning nodig heeft, of beleid dat erop is gericht om voorrang te geven aan leerlingen zonder extra ondersteuningsbehoefte. 

Als een school vol zit en ouders melden hun kind (schriftelijk) aan, dan heeft het schoolbestuur geen zorgplicht in het kader van passend onderwijs voor deze leerling. Ook niet als het schoolbestuur de leerling op een wachtlijst plaatst. Maar het mag nooit zo zijn dat een samenwerkingsverband geen passende plaats biedt aan een leerling met extra ondersteuningsbehoefte. Er is dan namelijk geen sprake van een dekkend ondersteuningsaanbod.

Bij hogere instroom (van middelbare school naar middelbare school) is het vaak pas laat in het schooljaar bekend of de school vol zal zitten (bijvoorbeeld pas in juli na de laatste toetsweek en rapportvergaderingen), en dan is er nog maar weinig tijd voor de aanmeldprocedure bij een andere school (die dan voor passend onderwijs weer een termijn van 10 weken aan mag houden, zie Hoe moeten scholen Passend Onderwijs bieden? De zorgplicht in het kort). Mocht je daarmee te maken hebben, dan kun je vragen of er i.v.m. de extra ondersteuningsbehoefte al eerder in het jaar kan worden bepaald of er plaats is voor deze leerling, of je kunt het samenwerkingsverband voor passend onderwijs vragen om hulp. Het mag namelijk nooit zo zijn dat alle scholen in een samenwerkingsverband vol zitten. Er is dan namelijk geen sprake meer van een dekkend onderwijsaanbod.

Mocht dat onvoldoende helpen dan kun je ook een onderwijsconsulent inschakelen, zie Escalatieroute bij conflicten over passend onderwijs.

Gerelateerd:

• Hoe moeten scholen Passend Onderwijs bieden? De zorgplicht in het kort
• Site van PO-Raad en VO-Raad over overgang PO naar VO: Mag een school een leerling weigeren omdat de school vol is?
• Uitspraak Geschillencommissie Passend Onderwijs:
• De weigering toelating van een leerling met extra ondersteuningsbehoefte bij een school in oprichting, valt onder de bevoegdheid van de Commissie. Het verweer dat de school vol is, slaagt niet omdat er geen consequent en transparant toelatingsbeleid is.
• Jurisprudentie over toelating en zorgplicht bij passend onderwijs